Zoeken:

Of je nou schrijver of advocaat bent, communicatiemedewerker of manager, goed schrijven wil iedereen. Deze tekst gaat niet over standaard grammatica- en spellingsregels. Als je deze tips toepast komt jouw tekst tot leven. Een tekst die sneller wegleest dan de raketlancering van Elon Musk. Dat wil toch iedereen? Ook jouw lezers.

1. Schrijf actief

Tijdens je studie leer je dat in een scriptie of onderzoek de lijdende vorm de norm is. De ik-, jij- en wij-vorm mag ineens niet meer, alleen in het voorwoord. Een voorbeeld van de lijdende vorm: ‘in deze scriptie wordt XYZ onderzocht’ en de actieve vorm ‘in deze scriptie onderzoek ik XYZ’.

Schrijf jij geen scriptie of onderzoek meer? Gebruik dan de actieve vorm. Want lezers ervaren de tekst duidelijker, persoonlijker en prettiger. En een tekst wordt korter. Hoe doe je dat? Kijk wie de handeling uitvoert en vervoeg het werkwoord.

Lijdende vorm:
De campagnetekst is geschreven door een collega. Lezers worden op deze wijze door de marketingafdeling geïnformeerd over de nieuwe actie.

Actieve vorm:
Een collega schreef de campagnetekst. Zo informeert de marketingafdeling de lezers over de nieuwe actie.

Hoor en zie je het verschil tussen de twee teksten? Controleer de tekst op de werkwoorden ‘worden’ en ‘zijn’ en schrijf de zinnen om. Wanneer de handelend persoon onbekend is kun je de zin niet ombouwen. Zodra je de lijdende vorm herkent, pas je dit trucje vanzelf vaker toe.

2. Bondig en kort

Schrap, streep weg, verwijder, gebruik backspace of delete – het mag allemaal. Lees jouw tekst goed na en controleer of jouw tekst korter en bondiger kan. Waarschijnlijk wel. Laat lezers niet onnodig in de ‘wachtrij’ staan tot de kernboodschap. Het belangrijkste doel is dat jouw boodschap overkomt.

Oefen eens met een tekst die af is. Schrap 10% van de woorden.

De meeste winst haal je bij zinnen met deze werkwoorden: kunnen, moeten, mogen en willen. Ook zijn deze woorden vaak overbodig: om, eigenlijk, namelijk, al, kortom, nogmaals, feitelijk en dus.

3. Begrijpelijke taal

Het lijkt zó eenvoudig. Maar begrijpelijke taal gebruiken is moeilijker dan je denkt. Afhankelijk van jouw publiek gebruik je wel of niet bepaalde vaktermen en Engelse woorden.

In de eerste weken van de pandemie wilde mijn buurman (zestigplus, loopt krom, zwaait altijd) zijn favoriete pizzeria steunen. Hij las buiten op het gevelbord in grote krijtletters ‘takke-awhaii’. Hij wist niet wat het betekende. Het woord ‘take-away’ is voor de pizzeria een makkelijk woord. Maar voor hun publiek (mijn buurman) is het een moeilijk woord. Een alternatief is ‘afhaalservice’. Denk goed na of het woord voor jou én het publiek duidelijk is. Vind eenvoudige alternatieve woorden op zoekeenvoudigewoorden.nl of synoniemen.net.

Zie in onderstaande lijst hoe eenvoudig het kan zijn.

Additioneel = extra, aanvullend
Checken = controleren
Door middel van = door, via, met, uit
Echter = maar
Indien = als
Inzake = voor, over
Tevens = ook

4. Vermijd naamwoordstijl

In de naamwoordstijl gebruik je een zelfstandig naamwoord (beslissing) in plaats van een werkwoord (beslissen). De activiteit of handeling haal je op deze manier uit de tekst. Kijk maar eens naar onderstaande zin. De naamwoordstijl maakt een tekst omslachtig en statisch.

Deze beslissing neemt de manager morgen.

Of

De manager beslist morgen.

Lukt het jou deze zelfstandige naamwoorden om te schrijven naar werkwoorden: opening, sluiting, realisatie, reparatie, wijziging, installatie en beoordeling?

5. Zelfverzekerd

Let op met de hoeveelheid onzekere woorden die in een tekst voorkomt. Lezers willen geen overbodige woorden in de tekst. Geef jouw publiek duidelijkheid en geen vage woorden.

Zou jij deze tekst kunnen controleren voor mij?

Of

Wil jij deze tekst voor mij controleren?

Of

Controleer jij deze tekst voor mij?

Zoek in de tekst op onzekere woorden als: zullen, kunnen, schijnen, zouden, mogen, wellicht, waarschijnlijk en mogelijk. Voortaan mag jij een aantal woorden schrappen.

Vraag altijd iemand kritisch jouw tekst te lezen. Iedereen denkt en leest vanuit een ander perspectief. De gedachtegang of kronkels van een ander levert interessante inzichten op. Dit verbetert vaak een tekst. Maar niet alle opmerkingen hoef je te verwerken. Vaak is het een smaakkwestie en bestaat goed of fout niet. Schrijf uiteraard in correct Nederlands. Twijfel je soms? Dat kan. De beste tekstschrijvers zoeken ook de spellingsregels op, gebruik Genootschap Onze Taal.

Klaar voor de tekstlancering in drie, twee, een. GO!

Background vector created by freepik – www.freepik.com